سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

گیاهان دارویی از نعمتهای خدادادی در طبیعت است که انسانها در درمان بیماریها از آن استفاده می کنند،خوشبختانه با پیشرفت علوم و تکنولوژی و پی بردن به خواص درمانی گیاهان دارویی ،  استفاده از این گیاهان روز به روز افزایش یافته به طوری که بسیاری از افراد به استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی روی آورده اند. دراین میان کشور ایران به خاطر شرایط آب و هوایی خاص خود با اقلیم های متفاوت توانسته است گیاهان دارویی متنوعی را در دل خود جای دهد و تولید کند.

در خراسان جنوبی نیز به لحاظ برخورداری از آب وهوای گرم و خشک ۸۰۰ گونه گیاه دارویی تولیدی می شود که حدود ۱۰ درصد تنوع تولیدی کشور را به خود اختصاص داده است  و یکی از قطب های تولید گیاهان دارویی در کشور محسوب می شود به گونه ای که محصولات تولیدی آن از کیفیت ممتازتری برخوردار  است.

یکی از این گیاهان دارویی کندل است که درباره آن پویان مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی گفت: کندل شبیه انعوزه و از همان خانواده است که در قسمت های دامنه ای با ارتفاع متوسط در منطقه دیده می شود اما خشکسالی ها رویش گیاه را لطمه زده و به کاهش پیدا کرده است.

به گفته وی با این وجود معمولا هنوز هم در گوشه و کنار استان جمع آوری صمغ کندل معقول است صمغی است که در مجاورت هوا سفید رنگ می شود و یکی از صمغ ها و ترکیبات دارویی خیلی مهم است که از آن در طب آیورودا در هند و کشورهای اروپایی داروهایی به دست آمده است.

خواص کندل

وی با اشاره به این که کندل کما گیاهی از خانواده چتریان است که در فارسی وشا، وشق، فرشا و … نام دارد و در گویش محلی به کندل مشهور است، افزود: این گیاه خلط آور است و روی برونش ها اثر مساعدی دارد.

به گفته «پویان»، از صمغ گیاه کندل در بزرگ شدن طحال و کبد، بیماری زکام، آسم، برونشیت مزمن، خواب رفتگی اعضا، تشنج، صرع، خروج اخلاط از ریه ها، سختی تنفس، درد لگن خاصره، درد سیاتیک و مفاصل، سرگیجه، دفع انگل و … استفاده می شود.

وی اظهار داشت: هم چنین از صمغ این گیاه یک ضدعفونی بسیار قوی به دست آمده و مکمل هایی که از این ماده به دست می آید نرم کننده ریه است در بیماری هایی مثل آسم و تنگی نفس و برنشیت های مزمن از آن استفاده می شود و حتی از تفاله های آن در صنعت چسب استفاده می شود.

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با تاکید براین که فرآوری این صمغ را در ایران نداریم افزود: با توجه به نبود دانش فرآوری این محصول به صورت فال به کشورهای دیگر صادر می شود.

وی ادامه داد: این گیاه در منطقه شرقی ایران از منطقه سفید آبه دیده شده و در خراسان جنوبی در مراتع شمال، مرکز، غرب و شمال غرب نیز مشاهده می شود.

برداشت به صورت پراکنده

رمضانی کارشناس مسئول بهره برداری اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی با اشاره به این که برداشت کندل به صورت پراکنده است گفت: این گیاه در چند سال گذشته به دنبال خشکسالی ها و شرایط اقلیمی محصول اندکی دارد و بهره برداری نمی شود.

به گفته وی منطقه قطار گز جزو مناطقی است که این محصول در آن رویش دارد در این منطقه هم کمای خوراکی وجود دارد و هم بیشتر کندل در این منطقه است اما به صورت پراکنده رویش دارد.

وی افزود:دشت سربیشه هم دارد اما میزان تولید کم است با توجه به خشکسالی ها در حد مصرف خانوار است.

به گفته رمضانی برای بذرپاشی هم اگر بهره برداری اقتصادی در قالب طرح اجرا شود در قالب تعهد برای مجری انجام خواهیم داد که حالا بهره برداری انجام دادید احیا هم انجام دهید در غیر این صورت نخواهد بود در این چند سال هم بهره برداری اقتصادی نداشتیم.

وی به این نکته هم اشاره کرد که کندل گیاهی است در فصل کما در اسفند و فروردین است در سایر فصل ها خشک است در حد مصرفی مردم منطقه بوده است .