سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

خساست آسمان مدت‌هاست بر سر مردمان کویر خراسان جنوبی سایه افکنده و خشکی و تشنگی زمین ماجرای 20 ساله‌‌‌ای دارد که جزء با مدیریت بحران قوی از رنجش کشاورزان، دامداران و مردم این خطه نمی‌کاهد.

 هم اکنون 99 درصد جمعیت خراسان جنوبی متاثر از خشکسالی بلند مدت است. همچنین در دوره بلندمدت و بررسی‌های انجام شده طی هفت سال، 96 درصد مساحت استان تحت تاثیر خشکسالی بوده که عمق فاجعه و خشکسالی نیازمند مدیریت بحران قوی و تزریق اعتبارات پیشگیری و بازسازی است.

خشکسالی، سیل و زلزله، سرمازدگی، طوفان و فرونشست زمین از مهمترین حوادث خراسان جنوبی است اما به گفته مسئولان متولی در حوزه خشکسالی، مدیریت بحران استان چند سالی است اعتباری دریافت نمی‌کند و تنها نقش حمایتی دارد. اعتبارات مستقیم به وزارتخانه‌های متولی جهاد کشاوزی، آب فاضلاب و آب منطقه‌ای و عشایری واریز و به دستگاه‌های زیر مجموعه تخصیص می‌یابد.

 خشکسالی اجتماعی در خراسان جنوبی!

به گفته محمدرضا طحان، کارشناس هواشناسی خراسان جنوبی خشکسالی در استان معضلی است که هر چه سال ها می گذرد این بحران و محرومیت ها تداوم پیدا می کند.

 وی افزود: سال گذشته 96 درصد سطح استان درگیر خشکسالی بوده که از خشکسالی هواشناسی به اجتماعی سوق پیدا می کنیم و روند مهاجرت ها در حال افزایش است.

 توسلی، معاون توسعه و عمران اداره کل امور عشایر خراسان جنوبی هم با بیان اینکه وقتی سیل یا آبگرفتگی انجام می‌شود در کوتاه‌ترین زمان ارتباط و راه‌های عشایری استان مسدود می‌شود، اظهار کرد: در هر شهرستان باید دستگاهی مانند گریدر یا لودر داشته باشیم تا به‌هنگام‌وقوع حادثه بتوانیم اقدام کنیم؛ این در صورتی است که اعتبارات حوزه راه برای تسطیح است و برای ابنیه اجازه نداریم استفاده کنیم.

 وی گفت: خشکسالی در خراسان جنوبی یک پدیده قالب است که از قبل هم بوده است، قنات ها جاهایی احداث می شود که کمبود آب باشد که استان بیشترین تعداد قنوات را دارد. برای دومین سال است آبرسانی پایدار به مناطق عشایری را پیگیری و انجام می‌دهیم اما به دلیل کمبود تخصیص اعتبار پیمانکاران ورود پیدا نمی‌کنند.

 اعتبارات آبخیزداری کم شد!

محسن یوسفی، معاون آبخیزداری منابع طبیعی خراسان جنوبی هم با بیان اینکه در بحث آبخیزداری، خشکسالی و سیل از بزرگترین و مهمترین و بعد از آن موضوع فرونشست زمین از بحران های استان است، گفت: برنامه ریزی و مدیریت مطلوب را باید قبل داشته باشیم تا با کمترین بحران در‌ زمان حادثه مواجه شویم.

 وی گفت: مقام معظم رهبری تاکید ویژه بر اجرای طرح‌های آبخیزداری دارند چراکه اجرای هر هکتار طرح، جلوگیری از فرسایش ۹ تن خاک و کنترل ۶ تن رسوب را دارد. اما در حوزه آبخیزداری به جای اینکه اعتبارات بیشتر شود کمتر شده است.

معاون آبخیزداری منابع طبیعی خراسان جنوبی ادامه داد: آبخیزداری تنها پروژه ای است که مدیریت بحران در خشکسالی و سیل می توان داشت هر جا سازه اجرا شده در‌ سیل های اخیر بحران رخ نداده یا کمترین خسارت را داشته ایم.

 یوسفی بیان کرد: بیش از ۶ هزار و ۹۰۰ رشته قنات در استان وجود دارد و سازه ها در بالادست قنوات اجرا می‌شود. از ظرفیت مدیریت بحران باید استفاده شود، امسال تاکنون ۸۰ درصد کاهش اعتبارات آبخیزداری از محل محرومیت ملی داریم، در سال های ۹۷، ۹۸ و ۹۹ اتفاقات بسیار خوبی در این حوزه افتاد و‌ پله ای برای اعتبارات محرومیت شد اما ردیف اعتباری برای مرمت سازه‌های آبخیزداری نداریم که نیاز به پیگیری دارد.

 «خشکسالی» بیشترین خسارت را به کشاورزی زد

رضا یزدان مهر، رئیس اداره بحران جهاد کشاورزی خراسان جنوبی (۱۲ آبان) در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران استان هم با بیان اینکه طرح جامع آبخیزداری در استان گامی مهم در پیشگیری از بحران‌ و سیل خواهد بود، افزود: بیشترین خسارت‌های بخش کشاورزی در سال‌های گذشته ۵۰ درصد خشکسالی، ۳۰ درصد سیل و مابقی مربوط به حوادث دیگر است.

 وی ادامه داد: در موضوع سیل، خشکسالی و سرما اعتبارات خوبی داشتیم اما خیلی دیر و با تاخیر ابلاغ می‌شود و باید روند سریع تری داشته باشد.

 وی با بیان اینکه اعتبارات مدیریت بحران در مرکز هم به ما ابلاغ می‌شود، گفت: بیشترین اولویت ما قنوات، انتقال آب و آبیاری تحت فشار است، مردم متکی به این سه موضوع هستند.

 یزدان مهر تصریح کرد: همه اعتبارات مدیریت بحران در قالب بازسازی است و هیچ اعتباری در قالب پیشگیری نیست و یا بسیار‌ ناچیز است و باید به‌گونه‌ای باشد که قبل از وقوع رخداد هزینه شود.

رئیس اداره بحران جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: دو‌ مشکل اساسی در‌حوزه اعتباری اختصاص ۵۰ درصدی و اوراق است، همچنین زمان در مدیریت بحران خیلی مهم است و مردم نیز انتظار دارند اعتبارات حداقل ظرف دو تا سه ماه پرداخت شود در حالیکه یک‌سال طول می کشد.

 وی خاطرنشان کرد: سال ۹۸ تسهیلاتی کم بهره چهار درصد برای استان جذب کردیم که بخشی معطل مانده است و انتظار داریم اگر مقدور است امسال برای بهره برداران کشاورز شیفت داده شود.

 سهم هواشناسی از اعتبارات مدیریت بحران صفر

علیرضا خندان رو نیز در این خصوص گفت: استان خراسان جنوبی درگیر خشکسالی های پی در پی و استان سیل خیزی است که نیازمند اعتبارات پیشگیرانه مدیریت بحران است.

 مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی با بیان اینکه اعتبارات مدیریت بحران برای بعد از حوادث و برای بازسازی مناطق ناشی از سیل و سایر حوادث طبیعی است، گفت: اعتبارات ناشی از خشکسالی و سیل استان به دستگاه های متولی اختصاص داده می‌شود و اعتبارات هواشناسی استان برای مبحث پیشگیری از محل مدیریت بحران طی دو سال گذشته صفر بوده است.

 خندان‌رو با بیان اینکه خراسان جنوبی استان سیل خیزی است و ما پروژه‌هایی را تعریف و برای مدیریت بحران ارسال کرده‌ایم که امسال در این خصوص برای پروژه «هشدار سیل» نیازمند پنج میلیارد تومان اعتبار هستیم، افزود: همچنین پروژه هشدار سیل با همکاری وزارت نیرو در سطح کشور در حال انجام است.

 مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی با اشاره به سفر قریب الوقوع ریاست جمهوری به خراسان جنوبی، گفت: پروژه بهسازی و نوسازی ایستگاه‌های هواشناسی خراسان جنوبی تعریف و پیشنهاد شده است که برای اجرا نیازمند هفت میلیارد تومان است.

 مدیریت بحران خراسان جنوبی نیازمند  200 میلیارد تومان اعتبار

محمدعلی آخوندی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی هم با اشاره به نیاز مدیریت بحران خراسان جنوبی به ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار گفت: برای مقابله با برخی از بحران ها باید شهرداری ها و دستگاه‌های عملیات اجرایی را تجهیز کنیم.

 وی گفت: مطالبه اصلی از سفر دور دوم ریاست جمهوری به استان تخصیص اعتبارات برای بخش پیشگیری و آمادگی است چراکه دستگاه های این استان حادثه خیز، باید تجهیزات برای امداد و نجات داشته باشند.

 آخوندی همچنین در جلسه شورای هماهنگی بحران استان که با حضور معاون سازمان مدیریت بحران کشور برگزار شد، با بیان اینکه خراسان جنوبی استان گسترده، پهناور و پراکنده‌ای است که امدادرسانی در این وسعت در سطح روستاها و جمعیت پراکنده، هزینه خدمت رسانی را زیاد کرده است، گفت: امکانات مدیریت بحران باید در نقطه نقطه استان پراکنده باشد تا امدادرسانی سریع صورت بگیرد.

 وی با بیان اینکه تجهیزات مدیریت بحران استان فرسوده است و نیروی انسانی هم برای امداد رسانی کم داریم، گفت: امکانات مدیریت بحران استان خراسان جنوبی از 12 سال گذشته به‌روز نشده است.

مدیرکل مدیریت بحران استان اعتبار لازم برای تجهیزات مدیریت بحران استان را عدد بالایی عنوان و تصریح کرد: خودروهای سنگین اعتبار زیادی لازم دارد همچنین بالغ بر 100 دستگاه امدادی با عمر بالای 27 تا 30 سال استان نیازمند نوسازی هستند.

 آخوندی بر لزوم قطب بندی در استان و استقرار تجهیزات امدادی در مناطق مختلف تاکید و تصریح کرد: همچنین ساختمان مدیریت بحران استان را نساخته‌ایم و تجهیزات در مجتمع انباری مدیریت بحران دپو شده است که اگر تجهیز شود می‌توانیم با توجه به محوریتی که داریم به مشهد، یزد، خراسان و سایر استان ها امدادرسانی سریع تری انجام دهیم.

 در پایان باید گفت که ریشه دواندن خشکسالی در جانِ استان سبب شده تا باغ ها، مزارع، چاه های آب و دام ها از خسارت‌های پی در پی در امان نمانند، همچنین کاهش 36 درصدی میزان بارندگی از مهر ماه سال گذشته سبب مهاجرت مردم از این خطه شده است، در این بین توجه ویژه به مبحث مدیریت بحران و مسائل پیشگیرانه بحران در استان حائز اهمیت دوچندان است.