سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

این روزهادر استان خراسان جنوبی شاهد افزایش پدیده گرد و خاک هستیم به طوری که این استان در صدر استان های غبارآلود بوده است.

به طور حتم عوامل مختلفی بر شکل‌گیری و گسترش این پدیده و مخاطره طبیعی در استان دخیل بوده اما خشکسالی های پی در پی سبب افزایش کانون های بیاباتی شده است.

با توحه به وضعیت خطرناک برخی از مناطق استان باید مقابله با ریزگردها جزو اولویت‌های برنامه‌ریزی در استان باشد.

پدیده گرد و خاک متاثر از تغییرات اقلیم جهانی

علیرضا نصرآبادی در رابطه با وضعیت استان در مورد پدیده گرد و خاک اظهارداشت: در حوزه بحث بیابان تحت تاثیر تغییرات جهانی اقلیم هستیم که همه کشورها را درگیر ساخته است.

وی تصریح کرد: این تغییرات اقلیم از سال ۹۲ میلادی منجر به نشست های بین المللی شد تا توجه ویژه و خاصی به این موضوع صورت گیرد.

منشا منطقه ای پدیده گرد و خاک در خراسان جنوبی

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اینکه همه کشورها باید به این موضوع ورود پیدا کنند و با افزایش سرانه فضای سبز و کنترل مناطق بیابانی بدر این راستا تلاش نمایند، افزود: به نوعی بحث بیابان بر اقدامات پیشی گرفته چون تعییرات اقلیم بسیار گسترده بوده و با افزایش دما بارش ها به شدت کم شده و بارش ها عمدتاً رگباری و در بازه زمانی خاصی رخ داده و جذب مناسبی ندارد.

نصرآبادی ادامه داد: این عوامل در ایران و به شکل خاص در خراسان جنوبی باعث تشدید پدیده گرد وغبار می شود که منشا آن تغییرات اقلیم جهانی است.

وی با بیان اینکه علاوه بر اینکه گرد و خاک در ایران و استان منشا بین المللی داشته این پدیده دارای منشا منطقه ای نیز می‌باشد، افزود: ایران تحت تاثیر کشور عراق و شرق سوریه، کویت، اردن و شمال عربستان قرار دارد و همچنین به ویژه در چند سال اخیر مدیریت سیلاب ها در کشورهای مجاور مانند ترکیه سبب بهم ریختن تعادل اکولوژیک در حذف روان آب ها و حق آب های تالاب ها شده است.

۲ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار وسعت کانون های بحرانی فرسایش بادی استان است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در حوزه پدیده گرد و غبار در استان از مجموع وسعت بیش از ۱۵ میلیون هکتار، حدود ۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار عرصه های منابع طبیعی بوده و بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار عرصه های بیابانی استان است، یادآور شد: از این میزان حدود ۵ میلیون هکتار مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی بوده و بیش از ۲ میلیون و ۱۰۰ هکتار کانون های بحرانی فرسایش بادی در استان هستند.

نصرآبادی ادامه داد: کانون های بحرانی فرسایش بادی بسیار حساس بوده و هیچ گونه فعالیتی نمی توان از نظر زیرساختی و عمرانی روی آن انجام داد و صرفاً در بحث احیا و مراقبت آن باید اقدام شود.

وی گفت: در بازه پنج ساله کانون های بحرانی فرسایش بادی استان از ۲۸ کانون به ۳۲ کانون افزایش یافته است.

طبس، نهبندان و زیرکوه بیشترین کانون های بحرانی استان را دارند

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اضافه کرد: به شکل ویژه از نظر میزان گستردگی به ترتیب اولویت شهرستان طبس، نهبندان و زیرکوه سه شهرستانی بوده که بیشتر کانون های بحرانی فرسایش بادی استان را دارند.

نصرآبادی با اشاره به اینکه علاوه بر مواردی که ذکر شد پدیده گرد و خاک در استان منشا ملی و فرا استانی نیز دارد به طوری که استان مشرف به دو کویر بزرگ کشور بوده و از سمت شمال شرق و شرق نیز تحت تاثیر بادهای گرم و سوزان ۱۲۰ روزه سیستان قرار می‌گیرد، بیان داشت: این بادها اندک بارش های استان را هم تبخیر می کند و سبب افت سفره های آب زیرزمینی و کاهش پوشش گیاهی و در نتیجه افزایش فرسایش خاکی به ویژه فرسایش بادی و پدیده گرد و خاک می شود.

وی اضافه کرد: در ایجاد و توسعه بیابان و بروز ریزگردها بسیاری از دستگاه ها و بخش ها دخیل هستند و طبیعتاً در سطح بین المللی غیر از تغییر اقلیم اگر مورد واکاوی علمی قرار گیرد بیشتر عامل انسانی دخیل بوده که با تغییر کاربری ها و رشد بی رویه صنعت موجب تخریب پوشش گیاهی شده و این موارد را به دنبال داشته است.

اجرای عملیات بیابان زدایی در ۲۷۰ هزار هکتار از اراضی استان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: برای کنترل این پدیده در داخل ابتدا باید جنبه های پیشگیرانه آن را در نظر بگیریم در این مورد قطعاً تمام عوامل و شاخص هایی که موثر هستند در بروز این پدیده باید کمک حال ما باشند.

نصرآبادی افزود: علی رغم اقدامات خوبی که در استان در حوزه مباحث بیابان زدایی صورت گرفته از جمله ایجاد هلالی آبگیر و بذرکاری و کنترل هرزآب ها حدود ۲۷۰ هزار هکتار اجرای عملیات مشخص بیابان زدایی انجام شده است.

وی ادامه داد: همچنین وسعت مراتع، جنگل های طبیعی و بیشه زارهای استان ۲۴۰ هزار هکتار بوده و مراقبت از آنها جزو وظایف منابع طبیعی است.

در فعالیت های اقتصادی تراز توسعه پایدار رعایت شود

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان داشت: در راستای پیشگیری و مقابله با گسترش این کانون ها باید همه وورود یابند و در توسعه معادن به ویژه توجه شود.

نصرآبادی اضافه کرد: اگر حساسیت های در مورد معادن وجود داشته به دلیل کارشکنی و مشکل‌تراشی برای فعالان صنعتی استان نبوده بلکه برای ماندگاری این صنعت و فعالیت در استان است.

وی گفت: فعالیت های اقتصادی و عمرانی در برخی از موارد تزار توسعه پایدار را رعایت نکرده و به منابع طبیعی لطمه زدهکه باید به این موارد توجه شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اضافه کرد: در استان شاهد افزایش سرانه دام هستیم که باید حتماً مدیریت شود تا فشار مضاعفی بر مراتع ایجاد نشود.

نصرآبادی با اشاره به اینکه در شرلیط سخت خشکسالی حدود ۴۰۰ هزار تن علوفه خشک در مراتع استان تولید می شود که نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است، افزود: در طرح های احیای مناطق بیابانی و مراتع بیابانی یک مرحله کاشت و مرحله مراقبت وجود دارد و قالب گونه هایی انتخاب می شوند که مناسب با اقلیم استان باشد.

وی ادامه داد: چهار تا هفت مرحله گونه‌های گیاهی کاشته شده نیاز به آبیاری دارند بنابراین جدای از اعتباراتی که برای موضوع مراقبت اختصاص می‌یابد نیاز به اعتباراتی برای آبیاری سنواتی تیز وجود دارد.

مردم دیده بان منابع طبیعی باشند

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی یادآور شد: بعد از مراحل آبیاری مراتع طبیعی و دست کاشت گذشته نیاز به مراقبت حفاظتی از باب کندن بوته یا چرای بی رویه دام‌ها داشته که باید دامداران دارای مجوز چرای دام رعایت کنند.

نصرآبادی با بیان اینکه در حوزه حفاظت علی رغم اینکه بیش از ۲۵۰۰ همیار طبیعت در بخش های مختلف حفاظت و مروج در استان فعال هستند، تصریح کرد: درخواست داریم که همه مردم استان به عنوان دیده بان منابع طبیعی باشند.

وی به کمبود نیروی یگان حفاظتی در استان اشاره کرد و بیان داشت: در سطح بین المللی به ازای هر ۱۰ هزار هکتار یک نگهبان، در ایران به ازای هر ۱۰۰ هزار هکتار یک نیروی نگهبان و در استان به ازای هر ۴۳۰ هزار هکتار یک نفر باید به پوشش حفاظتی منابع طبیعی بپردازد.
انتخاب گونه های کم آب بر مناسب با اقلیم استان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به سیاست گذاری های سازمان منابع طبیعی در راستای مقابله با پدیده گرد و غبار افزود: انتخاب گونه های کم آب بر و مناسب با اقلیم، بهره‌گیری از دانش بومی به عنوان ابداع استان از جمله ایجاد هلالی آبگیر از جمله این موارد است.
نصرآبادی با اشاره به اینکه در استان توسعه طرح های آبخیزداری با قرارگاه امام حسن به طور گسترده اجرایی می‌شود، خاطرنشان کرد: جلوگیری از افت سفره های زیرزمینی و افزایش آبدهی قنوات در مناطق بالادستی و در نتیجه ه توسعه پوشش گیاهی از مزایای اجرای این طرح ها است.

وی با بیان اینکه با توجه به شرایط استان در حوزه پدیده ریزگردها، کارگروه ملی گرد و غبار باید ورورد پیدا کند، گفت: طرح مردمی کاشت نهال از سیاست های خوب دولت در راستای افزایش سرانه فضای سبز بوده که حدود ۴ میلیون اصله نهال سهم استان می باشد که با مشارکت دستگاه ها اجرایی کاشته خواهد شد.