سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

پروژه بین المللی احیای اراضی جنگلی و تخریب یافته (RFLDL) اقدامی مشترک بین سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF) و سازمان خوارو بار و کشاورزی ملل متحد (FAO) است که با هدف احیای اراضی تخریب یافته در مناطق خشک و نیمه خشک و در نتیجه ایجاد معیشت های پایدار، امنیت غذایی، حفاظت از تنوع زیستی و مقابله با بیابانزایی برای مدت اولیه ۵ سال (۱۳۹۵-۱۳۹۰) برنامه ریزی شد.

 از آذر ماه ۱۳۹۰ در دو پایلوت سرایان و ریگان به ترتیب در استان های خراسان جنوبی و کرمان به مساحت ۴۶۲ هزار و ۶۸ هکتار به اجرا درآمد. دستاوردهای موفق این پروژه منجر به تمدید مدت اجرا طی چند مرحله و در نهایت تا پایان شهریورماه امسال شد.

محسن یوسفی، مدیر اجرایی پروژه بین المللی RFLDL سرایان امروز در گفت وگو با خبرنگار فارس از بیرجند اظهارداشت: مساحت حوزه آبخیز پایلوت این پروژه در استان ۱۶۳ هزار و ۵۶۸ هکتار است و برنامه های اجرایی پروژه در زیر حوزه آبخیز همبو بخش سه قلعه شهرستان سرایان به مساحت ۵۱ هزار و ۲۳۰ هکتار شامل ۴ منطقه هدف بسطاق، زنگویی، دوست آباد و سه قلعه در حال اجرا است.

به گفته وی این پروژه با شناخت چالش های مدیریت پایدار منابع طبیعی در کشور و با هدف رفع این چالش ها برای مقابله با بیابان زایی، کاهش فقر، بهبود معیشت جوامع محلی و مدیریت جامع منابع طبیعی از طریق ترویج الگوهای مشارکتی، توسعه همکاری ها و هماهنگی های بین بخشی، آگاهی بخشی و توسعه ظرفیت سازمانی و نیز تعمیم شیوه های موفق و پایدار مدیریت منابع به سطوح بالاتر در حال اجرا است.

مدیر اجرایی پروژه بین المللی RFLDL  سرایان ادامه داد: دست اندرکاران و ذینفعان اصلی این پروژه جوامع محلی ساکن در حوزه آبخیز پایلوت پروژه  هستند که در اجرا و برنامه ریزی اقدامات جامع و مشارکتی مدیریت پایدار منابع طبیعی در سطح روستاها و حوزه آبخیز هدف پروژه مشارکت می کنند.

یوسفی با بیان این که وجه تمایز این پروژه داشتن اولویت ملی و تعریف شدن بر اساس نیازهای مردم محلی است افزود: پروژه مکانیسمی را ایجاد خواهد کرد که بر اساس آن مشکلات محلی در تدوین سیاست های ملی انعکاس خواهد داشت و بالعکس اهداف سیاست های ملی در سطح محلی بکار برده خواهد شد.

پروژه ای مردم محور

به گفته وی به بیانی دیگر این پروژه مردم را در محور اجرای برنامه های خود قرار می دهد و خدمات حاصل از اکوسیستم را به عنوان یک مسئله کلیدی در بهبود وضعیت معیشت مردم مد نظر قرار داده است.

مدیر اجرایی پروژه بین المللی RFLDL سرایان با اشاره به این که پروژه RFLDL در یازدهمین سال اجرای خود قرار دارد اضافه کرد:  تمرکز بر بسیج، توانمندسازی و مشارکت جوامع محلی، تشکیل و تقویت ظرفیت کمیته ها، صندوق ها و تعاونی توسعه و عمران روستایی، آموزش و ظرفیت سازی، توسعه همکاری های بین بخشی، ترویج و راه اندازی مشاغل درآمد زا، احیای عرصه های طبیعی تخریب یافته با مشارکت جوامع محلی، کنترل فرسایش بادی و ... از کلیدی ترین برنامه های اجرایی در مدت اجرای این پروژه است.

یوسفی تصریح کرد: به طور کلی بر اساس اهداف و برنامه های پیش بینی شده تا کنون توفیقات و رهیافت های چشمگیری در بخش های مختلف اجرایی این پروژه در پایلوت سرایان حاصل شده است که از مهمترین فعالیت ها و دستاوردها می توان به تشکیل ۱۰ کمیته مدیریت منابع و توسعه روستایی با عضویت ۷۸ نفر، راه اندازی ۴ مورد صندوق خرد اعتباری روستایی در قالب ۷۶ گروه با عضویت دو هزار و ۱۰۴ نفر و یک مورد تعاونی توسعه روستایی با ۹۰۶ نفر سهامدار اشاره کرد.

سرمایه ۲.۲ میلیارد تومانی جوامع محلی

مدیر اجرایی پروژه بین المللی RFLDL سرایان ادامه داد: مبلغ کل سرمایه صندوق های جوامع محلی شامل پس اندازهای ماهیانه اعضاء و درآمد حاصل از اجرای مشارکتی فعالیت ها  بالغ بر ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است که از محل این اعتبارات تاکنون هزار و ۳۲۵ مورد تسهیلات اشتغال زایی و حمایتی به متقاضیان پرداخت شده که میانگین بازپرداخت تسهیلات دریافتی توسط وام گیرندگان ۹۶ درصد است.

یوسفی برگزاری ۱۳۴ مورد کارگاه، دوره و بازدید آموزشی- ترویجی برای اعضای کمیته ها و صندوق های روستایی و جوامع محلی در راستای ظرفیت سازی و آگاهی بخشی پیرامون مسائل مختلف زیست محیطی، مشاغل پایدار و  اجرای ۱۱ مورد پروژه توسعه و عمران روستایی با همکاری دستگاه های اجرایی و مشارکت جوامع محلی شامل بهبود شبکه آب شرب، احداث پل بر روی جاده روستایی، هوشمندسازی مدارس، ایجاد بوستان روستایی، کف سازی حیاط مدارس روستایی و .... را از دیگر اقدامات شاخص اجرای پروژه برشمرد.

به گفته وی توسعه شاخص های زیست محیطی در قالب توزیع فناوری های انرژی های سبز شامل ۸ دستگاه آبگرمکن خورشیدی، ۴۱۱ مورد تنور گازی و تک نان پز و نصب ۳ دستگاه پمپ بادکش آبی در مناطق هدف پروژه صورت گرفته است.

احیای ۲۱ هزار هکتار زمین تخریب شده

همچنین بر پایه مشارکت جوامع محلی، کمیته ها و تعاونی روستایی اجرای فعالیت های احیای عرصه های طبیعی تخریب یافته در سطحی بالغ بر ۲۱ هزار هکتار در قالب پروژه های نهالکاری، آبیاری سنواتی عرصه های احیایی، حفاظت و قرق، بذرپاشی، اجرای فعالیت های آبخیزداری و مدیریت هرزآب، بذرکاری، بادشکن اطراف مزارع، کاشت گیاهان دارویی و بهبود فضای سبز روستایی محقق شد.

مدیر اجرایی پروژه بین المللی RFLDL سرایان راه اندازی بیش از ۴۰ نوع (۱۹۲ مورد) فعالیت معیشتی همراه با ایجاد فرصت اشتغالزایی برای ۴۲۱ نفر در قالب ایجاد مشاغلی نظیر کارگاه های خیاطی، کلوچه پزی، نانوایی، بلوکه زنی، حوله بافی، گوهر تراشی، سرمه دوزی، پرورش قارچ و ایجاد مشاغل خانگی، خدماتی و صنایع دستی را از دیگر دستاوردهای مهم پروژه در راستای کمک به اقتصاد خانوارهای روستایی، کاهش فقر و مهاجرت در مناطق هدف پروژه عنوان کرد.

یوسفی احیای هنرها و صنایع دستی بومی منطقه با همکاری مشاور، حمایت از بازاریابی و فروش محصولات تولیدی توسط جوامع محلی و همچنین فعالیت های فرهنگی- هنری را از دیگر توفیقات اجرای این پروژه دانست و گفت: تاکنون ۲۱ مورد بازدید ( ۴۱۶ نفر) جوامع محلی، مقامات و دست اندرکاران از سایت پروژه انجام شده است و دستاوردها و الگوهای موفق این پروژه در سمینارها و همایش های تخصصی به منظور تعمیم الگوهای موفق به سایر مناطق ارائه شده است.