سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

ابخيزداري و آبخوان داری در خراسان جنوبي

آبخیزداری علم و هنر مدیریت منابع موجود در حوزه آبخیز به منظور بهره برداری بهینه از منابع با هدف توسعه پایدار و رضایتمندی بهره¬برداران می باشد.

همجواری با کشور افغاستان (330 کیلومتر مرز مشترک)، شرایط ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک خاص منطقه، خشکسالیهای شدید و متوالی، مشکلات مرتبط با بیکاری، محرومیتهای شدید اقتصادی و کاهش درآمدهای آبخیزنشینان به عنوان تهدید و پراکنش منابع آبی و آبادیها در سطح استان و مناطق مرزی و جمعیت روستایی حدود 49 درصدی استان به عنوان فرصت از جمله پارامترهایی است که باعث شده آبخیزداری استان خراسان جنوبی با مدیریت سیستمیک و جامع خود علاوه بر اهداف متعارف آبخیزداری نگاه ویژه ای به امنیت محوری عملیات آبخیزداری و ایجاد فرصتهای شغلی مستقیم و غیرمستقیم داشته باشند. ما معتقدیم افزایش توان اقتصادی آبخیزنشینان بیشتر از تقویت قوای نظامی در ارتقای امنیت مرزها و در نهایت کشور موثر است.
آبخیزداری در مرحله اول سعی دارد با انجام عملیات مناسب، مانع از بروز سیلابهای مخرب شده و آب را به درون زمین نفوذ دهد و وارد سفره های زیرزمینی کند تا در فصول خشک و بدون بارندگی به مرور زمان از طریق چشمه ها، قنوات و چاه ها در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد.
بالاترین هدیه و ره آورد این فرآیند، بهبود و افزایش امنیت غذایی ناشی از بهبود و افزایش تولیدات گیاهی و دامی در هر حوزه آبخیز خواهد بود.

هر جا که شرایط اقلیمی، فیزیوگرافی، زمین شناسی و خاکشناسی منطقه اجازه نفوذ تمامی بارش را ندهد، آبخیزداری راهکارهای مناسب و قابل قبول دیگری ارائه داده و با ایجاد سازه های مکانیکی سرعت جریان آب را کنترل کرده و با ایجاد تاخیر در جریان سیلاب، علاوه بر افزایش سرعت و زمان نفوذ آب به داخل خاک، مانع ایجاد سیلاب و خسارات ناشی از آن می شود علاوه بر این در برخی موارد، آبخیزداری با ایجاد سازه های ذخیره ای، آب را بطور موقت در مخازن ذخیره کرده و به مرور در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد.
حوزه های آبخیز اصلی استان بر اساس تقسیم بندی درجه دو تماب شامل نمکزار خواف، هامون هیرمند، کویر لوت و کویر مرکزی می باشد. تقریبا 5/7 میلیون هکتار از سطح استان قابل فعالیت با اهداف ذکر شده می باشد که شامل عملیات و طرحهای جامع آبخیزداری در محدوده های سیاهکوه، حوزه های سدها، حوزه های مرزی، حوزه های کویر مرکزی، حوزه های داخلی، حوزه های شهری و پخش سیلاب می باشد.